معرفی انواع الیاف فرش دستباف

الیاف در اینجا به نخ های بافت فرش دستباف گفته می­شود. بعضی الیاف را نخ های مصنوعی یا پلاستیکی می­دانند که در تولید پشم شیشه نیز از آن ها استفاده می­کنند که البته هر دو تعریف درست است و ما در اینجا اشاره به نخ های تار و پود همچنین پرز فرش دستباف داریم. از الیاف مصنوعی در بافت فرش و تابلوفرش های مشینی استفاده می­کنند و همین موضوع نشاناز ارزش بالاتر تابلوفرش و فرش دستباف نسبت به انواع ماشینی آن ها دارد.

نخ هایی که به وسیله آن ها اقدام به بافت فرش دستباف می­کنند معمولا از ابریشم، پشم، کتان و کرک که 4 الیاف اصلی هستند یا ترکیبی از این نخ ها که بافنده از آن استفاده می­کند. این نخ ها هم امکان استفاده برای چله فرش دستباف و هم امکان استفاده برای پرز فرش دستباف را دارند. استفاده از هر کدام از این نخ ها در نهایت به خروجی یک فرشی منتهی خواهد شد که ویژگی های منحصر به فرد و متفاوت از انواع دیگر را خواهد داشت. یک فرش خوب از نخ خوب و مرغوب بافته شده است.

در ادامه به معرفی هر کدام از الیاف فرش دستباف خواهیم پرداخت:

نخ پشم بافت فرش دستباف

یکی از با کیفیت ترین نخ های مورد استفاده در صنعت قالی بافی نخ از جنس پشم است. نخ پشم، از پشم گوسفندان به دست می­آید که به همین منظور پرورش داده شده اند. بهترین اندازه نخ برای استفاده در قالی بافی با قطر 30 تا 40 میکرون است. بهترین محلی که می­توان از نخ پشم برای فرشبافی در آن استفاده کرد، مناطق سرد مانند مناطق کوهستانی می­باشد. پشم با رنگ سفید بهترین گزینه برای نساجی و تولید نخ به شمار می­رود زیرا توانایی رنگ پذیری بالاتری نسبت به سایر رنگ پشم گوسفند دارد.

برای تولید یک نخ پشمی خوب و مرغوب باید عملیات شستشو و حذف ناخالصی ها و آلودگی هایی که در پشم وجود دارد، انجام شود. پشم گوسفندان گاهی همراه با شن، خاک، ماسه، خاشاک، آلودگی های بیولوژیکی و … هستند که باید پیش عملیات رنگرزی تمیز شود. فصلی که در آن پشم گوسفندان چیده می­شود نیاز بسیار حائز اهمیت است. البته عموما چیدن پشم گوسفندان در بهار، تابستان و اوایل پاییز صورت می­گیرد و پشمی که بهار چیده شده نسبت به سایرین کیفیت بالاتری دارد.

فرش دستباف تمام پشم

وقتی صحبت از فرش دستباف تمام پشمی می­کنیم یعنی هم پرز ها و هم چله فرش از جنس پشم خواهد بود. روش بافت فرش به وسیله فرش را در دسته بافت های سنتی قرار می­دهند و عموما در مناطقی که پنبه کمتر در دسترس است استفاده از پشم متداول است. فرش های تمام پشم ضخامت بالایی داشته در نتیجه بافت آن زبر و خشن تر خواهد بود. فرش های تمام پشم به دلیل لطافت و نرمی، مانع رطوبت بودن، کمک به گردش خون، استحکام و مقاومت بالا، دوام و … طرفداران بسیاری خصوصا در مناطق سردسیر دارد.

فرش دستباف پشم و ابریشم

در برخی نقاط ترکیب پشم و ابریشم در نهایت منجر به بافت یک فرش دستباف زیبا و جذاب خواهد شد. البته هیچگاه فرشی را نخواهید یافت که تمام پرز های آن از پشم و تمام چله آن از ابریشم باشد، بلکه مقداری ابریشم نیز در بافت پرز های آن مورد استفاده قرار می­گیرد. البته ترکیب پشم و ابریشم با وجود استحکام بالا خیلی معمول نیست و کمتر از سایر ترکیب نخ ها با ابریشم مورد استفاده قرار می­گیرد.

زمانی که در فرشی با چله ابریشم از پرز پشم با درصد بیشتری نخ ابریشم (گاها مساوی با میزان نخ پشم استفاده شده)، سبک فرش گل ابریشم پدید می­آید که در سبک بافت اصفهانی و تبریزی متداول است. در فرش گل ابریشم نقش ها و حاشیه های فرش دستباف با استفاده از ابریشم بافته می­شود. مدل دیگر این ترکیب استفاده از نخ ابریشم به عنوان پرز است و از پشم برای چله آن استفاده می­کنند که در این حالت به آن فرش کف ابریشم گفته می­شود.

گالری فرش ایران مفتخر است تا تمامی محصولات خود از جمله فرش ها و تابلوفرش های دستباف را به صورت نقد و اقساط، تقدیم به هم میهنان عزیز کند. جهت دریافت مشاوره ی رایگان تلفنی و حضوری و آشنایی بیشتر با این مجموعه به صفحه ی درباره‌ ما مراجعه نمایید.

نخ پنبه بافت فرش دستباف

یکی از متداول ترین نخ ها و الیاف مورد استفاده در فرش دستباف نخ پنبه است. نخ پنبه یا نخ کتان معمولا برای چله فرش استفاده می­شود که دلایل استفاده از آن عبارت است از استحکام و مقاومت بالای نخ پنبه نسبت به سایر الیاف، عدم درگیری نخ پنبه یا به طور کلی گیاه پنبه با آفت ها( پنبه از بید زدگی فرش جلوگیری می­کند) و بافت درشت دانه به وسیله نخ، که این دلایل استفاده زیاد از نخ پنبه را در نقاط مختلف ایران در صنعت فرش بافی معرفی می­کنند.

اما مشکلی که وجود دارد عدم استفاده از نخ پنبه در پرز فرش است و صرفا از نخ کتان در چله فرش استفاده می­شود. با توجه به ممانعت پنبه در برابر آفت ها در صورت اینکه فرش در معرض بیدزدگی قرار بگیرد فقط پرز های آن دچار آسیب شده که به وسیله مرمت قابل بازیابی هستند.

فرش دستباف پنبه و پشم

ترکیب کتان و پشم در حالتی که پنبه در چله و پشم در پرز ها قرار بگیرد، یکی از معمول ترین و پر طرفدار ترین نمونه ها فرش دستبافت است. از این ترکیب هم در فرش های ریز بافت و هم در فرش های درشت بافت استفاده می­شود. استخراج کتان از ساقه گیاه فلاکس که به صورت سالیانه برداشت می­شود، صورت می­گیرد.  رنگ گل های گیاه فلاکس سفید، لاجوردی، بنفش، آبی و قرمز است که در بالای ساقه آن قرار دارد.

به دلیل پایین تر بودن قیمت این نوع فرش دستباف کتان و پشم نسبت به سایرین، طرفداران آن نیز بیشتر بوده و خرید و فروش آن بیشتر از بقیه صورت می­گیرد. از این نوع فرش در تمام فصول سال و تمام نقاط می­توان استفاده نمود.

نخ ابریشم بافت فرش دستباف

نخ ابریشم از محبوب ترین، گران ترین و با کیفیت ترین نخ های بافت فرش دستباف است که آثار بافته شده به وسیله این نخ گران قیمت به شدت زیبا و فاخر بوده اند. دلیل گران بودن قیمت نخ ابریشم فرآیند سخت به دست آوردن آن از پله های کرم ابریشم است. از طرفی نیز فرش های بافته شده به وسیله نخ ابریشم ارزش اقتصادی بالایی دارند زیرا بافت این نوع فرش ها بسیار سخت و زمان بر تر از سایر الیاف است.

نخ ابریشم از درخشندگی بی نظیر، انعکاس نور، سطح صیقلی و … برخوردار است که از آن در اجرای طرح های خاص یا نقوش گل دار استفاده می­شود. فرش بافته شده به وسیله نخ ابریشم استحکام و مقاومت بسیار بالایی در برابر کشش و پارگی دارد.

فرش دستباف تمام ابریشم

فرش تمام ابریشم در حقیقت اثری است که هم چله و هم پرز آن از جنس نخ ابریشم باشد. این کالای بی نظیر هم از نظر اقتصادی ارزش بسیار بالایی دارد و از نظر معنوی و هنری، زیرا بافت آن در مدت زمان زیاد با دقت بسیار بالایی انجام می­گیرد. بافت ظریف، سطح صیقلی و براق، زیبایی کم نظیر، نقوش خاص و ماندگار از ویژگی های آن است. اما این فرش را نباید در محل های پر رفت و آمد استفاده کرد زیرا این موجب آسیب رسیدن به فرش دستباف خواهد بود.

نخ کرک بافت فرش دستباف

کرک در حقیقت پشم های ظریف و نرم روی بدن بز، گوسفند و شتر است که کوتاه بوده و بافته ظریفی دارند. کرک ها در هنگام شانه کردن بدن حیوان در بین شانه ها گیر می­کنند و به دلیل حجم کم و دستیابی کمتر به آن از انواع الیاف گران قیمت و کمیاب به شمار می­روند. در نتیجه می­توان گفت که از نخ کرک تنها در فرش های نفیس و ظریف استفاده می­شود و یکی از معمول ترین تلفیق های آن با نخ ابریشم دیده می­شود.

یکی از چالش های پیش روی خریداران و مشتریان فرش های کرک بافت، شباهت زیاد نخ های مرینوس به نخ کرک است که موجب گمراهی عوام خواهد شد. از تفاوت این دو نخ به قیمت پایین تر نخ مرینوس نسبت به کرک می­توان اشاره کرد. نخ مرینوس نخ ظریف خارجی می­باشد.

فرش دستباف کرک و ابریشم

تلفیق نخ کرک به همراه نخ ابریشم ترکیبی ماندگارو نفیس را به یادگار خواهد گذاشت. یکی از معمول ترین فرش های نفیس و بعضا صادراتی استفاده از چله ابریشمی و پرز هایی از جنس کرک است که ممکن است چله آن نیز از جنس پنبه باشد. کرک نخ گران قیمتی است که البته از مقاومت پایینی برخوردار است و از نخ های بسیار ظریف به شمار می­رود بنابراین در فرش های معمولی با استفاده عمومی از آن بهره برداری نمی­شود.