فرش «ترکمن» به دلایلی نظیر نقوش منحصر به فرد، استفاده کامل از پشم گوسفند یا ابریشم، بهرهگیری از نگارههایی با باورهای دینی، تأثیرات مثبت بر سلامت انسان به دلیل طبع گرم پشم، و سایر عوامل، در میان فرششناسان و هنردوستان جهان شهرت ویژهای دارد.
این فرش اگرچه در سطح کشور به اندازهی کافی شناخته نشده است، اما جهانیان آن را به خوبی میشناسند و به عنوان یک سرمایه ارزشمند خریداری میکنند. این فرشها نه تنها به زیبایی و کارایی خود مشهورند بلکه در مواقع نیاز مالی نیز به عنوان یک دارایی قابل فروش محسوب میشوند.
برای قوم ترکمن صحرا، اصالت «فرش ترکمن» اهمیت ویژهای دارد. دختران دمبخت ماهها قبل از ازدواج، زمان طولانی را پای دار قالی میگذرانند تا فرشهای جهیزیهشان را ببافند. این فرشها ارزش و جایگاه خاصی در زندگی زناشویی آنها دارند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص ویژگیها و خواص «فرش ترکمن»، به صحبتهای «فاطمه دهقانی» که به «جواهری» نیز شناخته میشود، گوش میدهیم. وی از فارغالتحصیلان رشته کارشناسی فرش و از اساتید برجسته کشور است که با کارآفرینی برای بیش از ۷۰ بانوی قوم ترکمن صحرا، بیش از نیم قرن در صنعت «فرش دستباف» در عرصههای داخلی و خارجی فعالیت داشته است.
استاد فرش قوم ترکمن صحرا در گفتوگو با ایسنا در خصوص خواص «فرش ترکمن» اظهار داشت: استفاده از پشم گوسفند یکساله، که طبع گرم دارد، به اصالت فرشهای دستباف منطقه ترکمن صحرا میافزاید و برای بدن انسان بسیار مفید است.
فاطمه دهقانی با اشاره به استفاده محدود از رنگها، که بین سه تا هفت رنگ متغیر است، بیان کرد: این تعداد محدود رنگها به فرشهای این منطقه آرامش خاصی میبخشد. هر رنگ در هر نقش دارای ویژگیهای منحصر به فردی است؛ به عنوان مثال، طرح «ماری گل» که به «جای پای شتر» معروف است، به دلیل نجابت و بردباری شتر با نقشها و رنگهای خاصی بافته میشود.
وی افزود: کشورهای اروپایی به دلیل استفاده از رنگهای گرم، مشتریان ثابت «فرش ترکمن» هستند. هنوز هم در برخی مناطق ترکمن صحرا، نخهای به کار رفته در تار و پود فرشها خالص و از پشم گوسفند یکساله تهیه میشوند که با دست ریسیده و با گیاهان طبیعی مانند روناس رنگآمیزی میشوند. به همین دلیل، این فرشها در صنعت فرش جزء مرغوبترینها محسوب میشوند.
این فعال اقتصادی در خصوص رونق تولید فرش دستباف در استان گلستان اظهار داشت: فرش به عنوان میراث ملی ایران بیدلیل نیست که اینچنین شناخته شده است. ما با فرش ترکمن در نمایشگاههای خارجی متعددی از جمله چین، آلمان، کانادا، ایتالیا، هلند، عمان، و قطر شرکت کردهایم و متأسفانه باید بگویم که خارجیها بیشتر از مردم ما به خواص و ارزش این فرشها واقف هستند.
گالری فرش ایران مفتخر است تا تمامی محصولات خود از جمله فرش ها و تابلوفرش های دستباف را به صورت نقد و اقساط، تقدیم به هم میهنان عزیز کند. جهت دریافت مشاوره ی رایگان تلفنی و حضوری و آشنایی بیشتر با این مجموعه به صفحه ی درباره ما مراجعه نمایید.
وی اشاره کرد که فعالیت مافیای فرش ماشینی در کشور بزرگترین تهدید برای اصالت فرش ایرانی در میان تمامی اقوام است و افزود: برای حفظ موفقیت و ادامه زنجیره تولید فرش، باید آموختهها را به صورت سینه به سینه و چهره به چهره به نسلهای جدید منتقل کنیم.
فاطمه دهقانی به راهکارهای حفظ این صنعت اشاره کرده و گفت: برگزاری کلاسهای بهبافی فرش، اعطای امتیاز بیمه قالیبافی، حمایت صدا و سیما از طریق پخش تیزرهای تبلیغاتی، نگارش کتب تخصصی برای مدارس و دانشگاهها و معرفی مزایای فرش دستباف به جامعه و نسل جدید از جمله اقداماتی است که میتواند در این مسیر مؤثر باشد. همچنین، نظارت بر این صنعت باید توسط یک ارگان واحد و با صداقت کامل انجام شود.
وی با تأکید بر نقش زنان توانمند در جامعه و اقتصاد کشورهای توسعه یافته، خاطرنشان کرد: فعالان این حوزه به دلیل ارائه محصولات مرغوب، به خریداران محبوب و مشهور میشوند. اگر شرایط فراهم باشد و حتی بدون حمایت مالی دولت، میتوانیم با اشتغالزایی و کسب درآمد این صنعت را رونق دهیم.
به گزارش ایسنا، فرش دستباف ترکمن که با بیش از ۸۱۱ طرح و نماد بافته میشود، در سال ۱۳۹۰ به ثبت ملی رسیده است. از آنجا که استان گلستان از دیرباز مهد تولید صنایع دستی از جمله این نوع فرش بوده، باید تدابیری اندیشیده شود تا اصالت این بافتهها حفظ شده و برای آیندگان نیز ماندگار بماند.