تاثیر گویش ها بر فرش ایران Influence of dialects on Iranian carpet فرهنگ، آداب و رسوم مردم در هرآنچه در اطراف آنان میگذرد تاثیر خود را نشان میدهد. غذایی که میخورند، نحوه سرو غذا، مراسمات و جشن ها، سبک زندگی و… همه و همه تحت تاثیر فرهنگ محل زندگی این افراد است. سوغات و صنایع دستی نیز از این قائده مستثنی نبوده و با تاثیر گرفتن از این آداب و رسوم در هر نقطه از کشورمان جاذبه ای منحصر به فرد را رغم زده اند.
مثلا کرمان به زیره هایش معروف است و پسته دامغان به نام است، زنجان را با چاقوهایش می شناسند و همه برای یکبار هم که شده دوست دارند فالوده و عرقیجات شیراز را بچشند. هر گوشه از این سرزمین یک زیبایی خاص دارد که این زیبایی و جاذبه ها در فرش و قالی وگلیم ایرانی نیز نمود پیدا کرده اند.
شاید بگویید تمام چیزهایی که در بالا گفته شد در شهر های دیگر هم پیدا میشود اما زادگاه این هنر یا محصول به شهر هایی که گفته شد باز میگردد و قطعا انتقال فرهنگ و هنر از زادگاه به شهر های دیگر، آن را دست خوش تغییراتی قرار میدهد و به قول معروف هر گردی گردو نخواهد شد.
در کتب باستانی آمده است که به هر آنچه ایرانیان iran rugs در زیر پای خود میگستراندن، ویسترگ گفته میشده و صادرات فرش های پشمی را در ایران به زمان ساسانیان منتسب میدانند که به مقصد چین فرستاده میشد. قدیمی ترین نقش قالی که در دنیا پیدا شده است، قالی پازیریک با نقوش هخامنشی اصیل ایرانی است که در گور یکی از فرمانروایان کوچ نشین ایرانی از قوم سکایی پیدا شده است.
با این وجود تعداد زیادی از آثار قالی و طرح های قفقازی و آسیای صغیر یافت شده که به اشتباه قفقاز را مهد پیدایش این هنر دانسته اند اما با یافته شدن قالی پازیریک خط بطلان به این ادعا کشیده شد.
تقسیم بندی فرش در گالری فرش ایران و تمامیت فرش در ایران باستان بر اساس گویش را می توان به دسته های بزرگ زیر تقسیم کرد (گفتنی است که استان ها و شهرهای همجوار با الهام گیری از این طرح ها به گسترش این هنر پرداخته اند):
- فرش و تابلو فرش دستباف فارس: نمود فرش فارس را در دستسازه های ایل قشقایی و ایل خمسه میتوان دید. دار این سبک قالی افقی ست و بافتنده برای بافت آن بر روی زمین مینشیند. فرش باف قشقایی از نقشه استفاده نمیکند و طرح را از ذهن خود میگیرد. سر مشق تازه کاران را حور مینامند و بافنده تازه کار از روی دستور نقش ها را کنار هم میچیند. مهد این فرش در استان فارس و استان های همجوار آن است.
فرش و تابلو فرش دستباف فارس
- فرش دستباف هریس: ترکیبی از قالی ایرانی و آذربایجانی که در سایه رنگ هایی طبیعی از روناس، پوست پیاز، چوب سیاه، گیاه ذلیر و … در طیفی از رنگ های سرمه ای، قرمز، نیلی، قهوه ای و سبز بافته میشود. فرش هریس را با الهام از کوه های این منطقه در نقوشی از خطوط شکسته و اشکال هندسی زاویه دار میبافند.
فرش دستباف هریس
- فرش و تابلو فرش بختیاری: فرش بختیاری یکی از محبوب ترین قالی های ایران است کیفیت بالا، تنوع رنگ و نقش آن دلیل این محبوبیت شده است. محل بافت این فرش ها در استان چهارمحال بختیاری و استان های همجوار آن مانند فرش خوزستان و حتی لرستان است.
فرش و تابلو فرش بختیاری
- فرش دستباف کلاسیک: فرش های کلاسیک که عموما در شهرهایی نظیر اصفهان، کاشان، یزد، هرات، قره باغ، گیلان و… دیده میشود، از عهد صفویه در ایران رواج یافته است. طرح های ترنج و لچک ترنج را به زمان پیدایش فرش کلاسیک نسبت می دهند.
فرش دستباف کلاسیک
منبع(tva hdvhk): فرش ایران
